Hoe je grote lijnen kunt vasthouden én kunt blijven inspelen op veranderingen

Door Sterre ten Houte

‘Voor wie goed is in het bewandelen van paden, maakt het niet uit welk pad je bewandelt. Zeker in de politiek moet je ontvankelijk zijn voor verandering.’ Aan het woord is Elsbeth Francisca, 25 jaar oud. Deze zomer rondde ze haar bachelor politicologie aan de Universiteit van Amsterdam af. ‘Als ik één stip op de horizon had gehad, was ik hier nooit terecht gekomen’, vertelt ze. Na het vmbo en havo, studeerde ze hbo Reclame, Marketing en Communicatie. ‘Omdat ik beeldvorming interessant vond.’ Ze liep stage bij Amnesty International op de afdeling Mobilisatie en Actie. ‘Daar kwam ik erachter dat ik de politiek áchter die beeldvorming interessant vond. Zo kwam ik bij politicologie uit.’ 

“Allemaal actoren die hun visie erdoor willen drukken, burgers die mee gaan participeren, of er juist lekker tegenin gaan. Dat spel, dat is politiek.”

Touwtrekken
Met politiek bedoelt ze niet de haantjes in Den Haag, Brussel of Washington. Elsbeth is geïnteresseerd in het getrouwtrek tussen verschillende visies en mensen. In haar studie specialiseerde ze zich daarom in beleidsvorming. ‘Beleid is het formeel maken van menselijke activiteiten. Allemaal actoren die hun visie erdoor willen drukken, burgers die mee gaan participeren, of er juist lekker tegenin gaan. Dat spel, dat is politiek.’

Burgeractivisme heeft een speciaal plekje in Elsbeths hart. Daarom zat ze zo goed op haar plek bij MasterPeace, waar ze haar afstudeerstage liep. MasterPeace is een vredesbeweging die lokale, bestaand bewegingen ondersteunt. En uitdrukkelijk niet overal eigen clubs opzet. In 2018 was MasterPeace actief in meer dan veertig landen en betrokken bij 350 projecten.

Elsbeth kwam in aanraking met MasterPeace doordat ze, ondersteund door Menno’s Global Village, op MasterPeace reis ging met MasterPeace. Sommige MasterPeace groepen organiseren namelijk reizen om bepaalde ontwikkelingsprojecten te betalen.

In haar afstudeeronderzoek vergeleek Elsbeth de MasterPeace club in Afghanistan met de club in Colombia. ‘Beide landen hebben economische hervormingen meegemaakt. Maar de positie van burgeractivisme en sociaal ondernemen is in die landen heel verschillend. Colombia kent een hele lange geschiedenis van burgeractivisme. Er zijn dus heel veel mensen die ervaring daarmee hebben. Afghanistan heeft een veel minder sterke traditie met burgeractivisme. De pool met ervaren sociaal ondernemers is daar dus veel kleiner.’ 

“Mijn oma heeft me een tegeltje gegeven met daarop: wie het kleine niet leert, doet het grote verkeerd”

Klein activisme
Elsbeth heeft een hoge waardering voor praktijkervaring. ‘Vmbo zien mensen als “laag opgeleid”, maar die mensen hebben enorm goede kwaliteiten: ze zijn praktisch en snappen hoe langzaam dingen gaan. Hoeveel tijd en moeite het kost om nieuwe projecten van de grond te krijgen of bestaande routines te veranderen. Mijn oma heeft me een tegeltje gegeven met daarop: wie het kleine niet leert, doet het grote verkeerd.’

Elsbeth zelf werkt ook met dat ‘kleine’. ‘Met Making Sense (jongerenwerk in Hoorn) hebben we meegedaan met een avond georganiseerd rondom stories of womenhood, naar aanleiding van de #metoo-discussie. In Amsterdam werd daar heel veel over georganiseerd, en dat wilden we naar Hoorn halen. Maar dan moet je partners vinden, medeorganisatoren, sprekers, gasten. Mensen blijven herinneren dat het doorgaat, sprekers die op het laatste moment afzeggen. Daar zijn we zeker weken mee bezig geweest. Rondom de Nashville-verklaring vond iedereen dat de hele wereld nú direct gay-vriendelijk moest worden. En dat is ook belangrijk, maar zo makkelijk veranderen dingen niet. ‘

“Ook dingen die je leuk vindt kosten energie. Je moet tijd nemen om op te laden.”

Wereld aan problemen en successen
Op haar stage bij MasterPeace leerde Elsbeth op haar beurt weer van de ervaren activisten. ‘Ze zijn zo professioneel hier. Ze houden hun eigen agenda in de gaten, terwijl ze wel flexibel zijn. Als je hier werkt heb je te maken met de problemen en successen van over de hele wereld. Projecten zijn lopen daardoor niet altijd zoals de planning was. Denk: elektriciteit die uitvalt, bruiloften en overstromingen. Toch houden de mensen hier de lange lijnen in de gaten. Dat vind ik heel indrukwekkend.’

‘Zelf heb ik ook mijn agenda, lijstjes en wekkers om alle ballen in de lucht te houden. Ik plan alles, inclusief ontspanmomenten. Ook dingen die je leuk vindt kosten energie. Je moet tijd nemen om op te laden. Het is als het vasthouden van een glas water. Het is niet zwaar, maar zeven dagen achter elkaar is wel zwaar. Je moet het glas soms even neerzetten. Als je chagrijnig bent omdat je te druk bent, ga je ook minder goed presteren in sociale situaties.’ 

Collectief denken
Toch laat ze zich niet uit het veld slaan als er iets gebeurt waardoor haar planning in de war komt. Omdat ze het grotere plaatje ziet.

‘In Nepal, toen ik mee was met de MasterPeace reis, ontmoette ik Santosh. Hij nodigde ons allemaal uit om bij hem thuis te komen eten. We waren met 35 en we werden ongeveer doodgegooid met eten. Als ik daar iets geleerd heb, is het hoe zij daar in het collectieve denken. Als er hier iemand voor de trein springt, is de halve trein chagrijnig omdat ze een uur later op hun werk zijn. Terwijl ik moest denken aan de machinist, de persoon die voor de trein gesprongen is, en de familie van diegene. Hun leed is echt wel groter dan dat jij een uur te laat op je werk bent.’ 

Wil jij meer weten over de MasterPeace Walk naar Nepal, Kenia óf Georgië? Stuur ons een e-mail.